W rehabilitacji poudarowej ćwiczenia przeprowadza się indywidualnie lub grupowo, pod kontrolą ciśnienia i tętna, planując ich jakość i ilość każdorazowo stosownie do potrzeb i możliwości danego pacjenta.
Decyzję o uruchomieniu chorego podejmuje lekarz prowadzący po stwierdzeniu stabilizacji stanu klinicznego. Uruchamianie chorego po udarze krwotocznym następuje zazwyczaj później niż to ma miejsce u chorych po udarze niedokrwiennym i w odróżnieniu do chorych po udarze niedokrwiennym u chorych po udarze krwotocznym nie prowadzi się ćwiczeń intensywnych.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy zachować logiczną kolejność postępowania:
- diagnostyka
- ocena funkcjonalna (uwzględniając sprawność fizyczną przed zachorowaniem, stan układu krążenia, a zwłaszcza zdolność do wysiłku fizycznego niezbędnego podczas ćwiczeń; stan funkcjonalny należy ocenić także przy każdej zmianie stanu klinicznego, przed rozpoczęciem każdego kolejnego etapu rehabilitacji)
- ocena rokowania (uwzględniając stan neurologiczny, stan świadomości i stan psychiczny)
- planowanie rehabilitacji (uwzględniając stan funkcjonalny chorego i potrzeby chorego)
- realizacja
- u pacjentów którzy wrócili do domu istotna jest ocena jakości życia, najlepiej przy pomocy.
W pierwszym okresie po udarze zwraca się szczególną uwagę na:
- odżywianie i nawadnianie, prowadzenie stałego bilansu płynów, elektrolitów i kalorii,
- w razie dysfagii – właściwe odżywianie przez sondę żołądkową, dieta półpłynna lub papkowata,
- monitorowanie funkcji oddawania moczu i stolca, kontrola diurezy, pęcherz moczowy musi być opróżniany co najmniej 4 razy dziennie, stolec musi być oddawany co najmniej 2 razy w tygodniu,
- sen i odpoczynek,
- w razie wystąpienia ostrej choroby zagrażającej życiu chorego leczenie powinno być prowadzone na oddziale intensywnej terapii. Ważne jest leczenie schorzeń współistniejących.
- zapobieganie odleżynom: stosowanie materacy przeciwodleżynowych, zmiany pozycji co 2 –3 godziny, smarowanie okolic najbardziej zagrożonych tłustą maścią,
- prawidłowe ułożenie: ułożenie przeciwprzykurczeniowe kończyn niedowładnych, zapobiegające późniejszemu wystąpieniu przykurczów w stawach porażonych kończyn. Zaleca się unikanie pozycji leżącej na plecach, sprzyjającej powstawaniu przykurczów, powinno się zachęcać do leżenia na stronie porażonej, z przedramieniem i ręką skierowaną „ku górze” (za głową), lub „ku dołowi”. Chory powinien spoczywać w łóżku tak, aby personel i odwiedzający podchodzili do niego od strony niedowładnej. Dotyczy to szczególnie chorych z niedowidzeniem połowiczym.
- profilaktyka powikłań oddechowych: oklepywanie pleców, zapewnienie drożności dróg oddechowych (w razie potrzeby odsysanie),
- istotne jest utrzymanie pozytywnego kontaktu z chorym.
- u chorych z afazją terapia mowy powinna rozpocząć się możliwie jak najwcześniej, najlepiej nazajutrz po przyjęciu chorego do szpitala,
- w rehabilitacji chorych z dyzartrią lub dysfagią prowadzi się ćwiczenia praksji oralnej,
- w pierwszych dniach po udarze ćwiczenia odbywają się najczęściej w łóżku. Należy je rozpocząć najpóźniej w drugiej dobie po przyjęciu chorego do szpitala. Są to: ćwiczenia oddechowe i ćwiczenia bierne kończyn. Ćwiczenia te powinny być wykonywane kilka razy dziennie i każdorazowo trwać od 5 do 15 minut w zależności od stanu chorego,
- w okresie tym można również stosować masaż ręczny kończyn niedowładnych i ćwiczenia izometryczne kończyn zdrowych i niedowładnych,,
- podczas uruchamiania należy pilnie obserwować reakcje chorego, często oceniać tętno i okresowo mierzyć ciśnienie tętnicze krwi, zaś chorego z zachowanym kontaktem słownym należy pytać o samopoczucie. W razie zaobserwowania objawów zaburzeń ortostatycznych (zblednięcia chorego, spadku tętna i ciśnienia) uruchamianie należy przerwać,
- dobór zaopatrzenia w pomocniczy sprzęt ortopedyczny i rehabilitacyjny najczęściej stosuje się: łuskę dłoniową, temblak, łuskę na staw kolanowy, podciąg gumowy na opadającą stopę, buty ortopedyczne z podwyższoną cholewką i sztywnikiem w szwie tylnym i odwróconym obcasem Thomasa, aparat drutowy goleni ze strzemieniem i sprężyną unoszącą opadającą stopę,
- uruchamianie prowadzi się stopniowo, rozpoczynając od sadzania chorego w łóżku, następnie sadzania w łóżku z nogami opuszczonymi poza łóżko, poprzez pionizację bierną do pionizacji czynnej i nauki chodzenia. W pozycji siędzącej i stojącej prowadzi się również ćwiczenia równoważne i ćwiczenia utrzymania prawidłowej postawy ciała. Pamiętać także należy o nauce przesiadania się z łóżka do wózka inwalidzkiego lub na fotel i z powrotem.
- naukę chodzenia prowadzi się początkowo na krótkich dystansach, po równej i płaskiej nawierzchni, przez cały czas kontrolując zachowanie chorego, a zwłaszcza tolerancję wysiłku. Stopniowo w miarę czynienia przez chorego postępów wprowadza się ćwiczenia na nawierzchniach nierównych lub pochyłych. Nowsze metody nauki chodu polegają na zastosowaniu specjalnej bieżni ruchomej z regulowalnym odciążeniem oraz elektronicznych ortez z modyfikacją komputerową.
- ostatnim etapem nauki lokomocji jest chodzenie po schodach.
- Czas trwania ćwiczeń systematycznie wydłuża się, proporcjonalnie po poprawy tolerancji wysiłku.
Poudarowa rehabilitacja funkcjonalna:
- najczęściej stosowane metody kinezyterapii to metoda PNF Kabata i metoda NDT Bobathów. Stosowana od kilku lat metoda CIT Tauba jest terapią behawioralną i nie może zastąpić gimnastyki leczniczej – należy ją proponować osobom u których wystąpiło zjawisko wyuczonego nieużywania.
- U chorych z dominującymi zaburzenia utrzymania właściwej postawy ciała i zaburzeniami równowagi stosuje się ćwiczenia koordynacyjno-równoważne według Frenkla. Nowoczesnym postępowaniem w tych przypadkach jest wykorzystania stabilometrii do diagnostyki i rehabilitacji tych zaburzeń.
- Na etapie uruchamiania kontynuuje się przez cały czas naukę czynności życia codziennego.
- Stopniowo wprowadza się ćwiczenia ogólnokondycyjne, ogólnorozwojowe i koordynacyjne, ćwiczenia manipulacyjne poprawiające funkcję kończyny górnej, ćwiczenia w odciążeniu, ćwiczenia w wodzie, masaże podwodne. Można również prowadzić ćwiczenia na bieżni ruchomej lub cykloergometrze, nie zapominając o częstej kontroli układu krążenia
- można uzupełnić terapię o funkcjonalną elektrostymulację (FES) i bio-feedback.
- w późniejszym okresie wprowadza się terapię zajęciową, muzykoterapię, choreoterapię
- w procesię rehabilitacji chorych z afazją terapia mowy powinna być ukierunkowana całościowo i pragmatycznie.
- uzupełnieniem kinezyterapii jest fizykoterapia, terapia ciepłem, krioterapia, pneumatyczny masaż podciśnieniowy i in.
- rehabilitacja zaburzeń innych procesów poznawczych jak pamięć, uwaga, koordynacja wzrokowo-ruchowa, organizacja i postrzeganie przestrzeni wymaga specjalistycznego wyposażenia, wspomaganego komputerowo i fachowych pracowników wyspecjalizowanych w rehabilitacji neuropsychologicznej
W procesie kompleksowej rehabilitacji niezależnie od stanu chorego dążymy do uzyskania maksymalnej możliwej samodzielności chorego w wykonywaniu czynności życia codziennego. Wśród czynności życia codziennego najważniejsze są
czynności wchodzące w skład samoobsługi, a zwłaszcza spożywanie posiłków, mycie się i ubieranie.
Chorych nie należy wyręczać w tych czynnościach, lecz zachęcać ich do możliwie największej samodzielności.
Co tydzień powinna być dokonywana ocena motoryczności i ocena czynności życia codziennego przy pomocy.
Brak komentarzy
Comments are closed.